DE NATUUR
Op de achterpagina van de krant van vrijdag 6 januari 2017 (NRC Handelsblad) staat een berichtje over grondeekhoorns: “In de mensenwereld hoor je vrouwen wel eens klagen dat zij al het werk moeten doen, terwijl manlief zit te niksen op de bank. De wetenschap heeft die ongelijkheid nu in de dierenwereld echt bij zoogdieren vastgesteld.” Wat volgt is een heel korte samenvatting van onderzoek waaruit blijkt dat de eekhoornvrouwtjes zich druk maken over kroost en voer, de eekhoornmannetjes niet. Het stukje eindigt met de –grappig bedoelde?- zin: “Kortom, de vrouwtjes sloven zich uit, de mannetjes rekken zich nog eens uit. Ook de dierenwereld heeft nog een lange weg te gaan.”
Die laatste zin roept bij mij enorme weerstand op. Ik ben voor vrouwenemancipatie, maar hoezo moeten eekhoorns nog een lange weg gaan? Denkt de schrijver van het stukje dat die vrouwtjes allemaal ongelukkig zijn? En zich bewust van dit verschil? Ik stel mij altijd voor dat dieren in een aantal opzichten een gezegender leven hebben dan wij mensen. Zij hoeven niet na te denken over hun acties. De natuur geeft hen die acties gewoon in. Het ontbreekt hen aan het vermogen om te reflecteren op hun eigen gedrag of hun gevoelens. Negatieve gedachten daarover kennen ze dus ook niet, zelfafwijzing evenmin.
Om diezelfde reden zal het dieren ook ontbreken aan de ambitie om te emanciperen. Zij streven niet bewust naar verbetering van hun leven. De natuur zal hen soms wel ingeven om te vluchten of te hamsteren, maar ik geloof niet dat een muis zich afvraagt hoe hij de kans kan verkleinen dat hij ooit door een havik gepakt zal worden. Net zomin zal de havik gewetenswroeging hebben over de muis die hij in zijn klauwen krijgt. Dieren hebben geen last van existentiële vragen. Zij zijn. En de natuur heeft hen alles meegegeven om te kunnen bestaan.
Waar tegenwoordig grote groepen mensen –incluis ikzelf- yoga, mindfulness of meditatie nodig hebben om nog een beetje in contact te staan met de natuur, of specifieker, hun eigen natuur, kun je je afvragen wie er nog een lange weg te gaan heeft.....
