BEELDVORMING EN VOOROORDEEL

Alle goeroes vertellen het ons, evenals de Happinez, alle zelfhulpboeken en de yogaleraar: wees zonder oordeel. En vooral zonder vooroordeel.

Ik doe echt mijn best om beelden van mensen niet vast te zetten in mijn hoofd, maar sommigen maken dat heel moeilijk!

Zo zat ik vorige week in een café met een glaasje wijn voor mijn neus. Er kwam een stel binnen van rond de vijftig jaar. Beiden pasten nauwelijks door de deur. Zij had een klein schoothondje op haar arm. De kleding die ze droegen zag er duur uit, maar getuigde niet van smaak, al blijft dat een persoonlijke kwestie. Zij was uitbundig opgemaakt.

Ik kon er niets aan doen, ik had direct een beeld van deze mensen. In de scene die volgde bleek ik behoorlijk in de buurt te zitten.

Ze gingen aan een tafeltje zitten en vroegen om de kaart. Hij hield zijn leren jas aan. Het was nog stil in het café, dus ik kon alles volgen. De vrouw had een onaangename stem en vroeg niet om een kopje thee, maar zei “U heeft toch wel zwarte ……… thee?” (Ik ben er niet in thuis, dus de naam van de thee ben ik vergeten.) Toen de vraag bevestigend werd beantwoord bestelde ze die, hij nam een cola light. Het hondje was onrustig en bleek Chanel te heten. De vrouw maande het hondje tot kalmte; uit haar mond klonk het als een bevel tegen een valse hond. Toen de drankjes kwamen vroegen ze om de etenskaart. Al snel werd de ober er weer bij geroepen, mevrouw wilde graag een broodje en geen uitgebreid diner. De ober kwam gedienstig terug met de lunchkaart. “Ik wil geen suiker, ik wil zoetjes.” snauwde de vrouw de ober toe. “Het moet niet gekker worden!” dacht ik bij mezelf “Zeuren over zoetjes, toch zo dik zijn, en bovenal zo onaangenaam!“

De wijn smaakte mij goed, daarom bleef ik nog zitten. De zoetjes werden gebracht, maar even later stond de vrouw met haar thee op en liep ermee naar de ober. “Het water heeft niet gekookt, kijk maar, daarom zit er zo’n schuimrandje langs het glas. Ik wil nieuwe thee.” En daaraan voegde ze dan nog net het woordje “graag” toe. “Een meevaller” dacht ik schamper. Ik had mijn oordeel definitief geveld en pakte mijn spullen.

Maar een week later verging het me toch net anders. Ik zat in een ander café, achterin bij de haard. Aan de bar zat een stel aan het bier. Ze spraken en lachten luidruchtig met de kastelein. Hun uiterlijk zou ik omschrijven als iets tussen burgerlijk en ordinair in. Als er nieuwe gasten binnenkwamen werden er grappen gemaakt. Die waren niet heel genuanceerd, maar iedereen had schik. Ik schatte ze in als mensen met bijvoorbeeld een motorboot of caravan. Mensen die gewend zijn er op elke plek een feestje van te maken; met andere gasten een potje poolen in de recreatieruimte van de camping, meedoen aan een “sing along” van Andre Hazes liedjes in de jachthaven, of bij hun thuis de hele buurt ontvangen in een oranje gevlagde huiskamer als het Nederlands elftal speelt.

Ik zat er niet ver naast, zo bleek even later toen ze vertelden dat ze in de zomer vanuit Loosdrecht heel Nederland doorvaren op hun boot.

Wat later waren alle andere gasten weg en zaten ze alleen aan de bar. De muziek was plotseling hoorbaar. “Hé, volgens mij is dat het tweede pianotrio van Sjostakovitsj” hoorde ik de vrouw zeggen. Verbaasd trok ik mijn wenkbrauwen op en glimlachte. Het beeld kantelde een paar graden.

Ach, misschien is het niet zo erg een beeld te hebben van mensen, of zelfs een oordeel. Als je je maar blijft openstellen voor het verrassende dat elk van hen in zich bergt.