SCHRIJVEN IN TIJDEN VAN CORONA (week 3)

Zondag 29 maart PITTIG

Blootshoofds ging ik vanmiddag naar buiten. Een slecht plan; een ijzige wind dreef mij al snel weer naar huis. Als ik mensen tegenkwam liepen we als volleerde balletdansers in een mooie choreografie, keurig met een boog om elkaar heen.

We hadden bedacht vanavond eten af te gaan halen bij ons favoriete Aziatische restaurant in het dorp, daarmee gehoor gevend aan de oproep om zoveel de plaatselijke horeca te blijven ondersteunen. Ik print de menukaart uit, we kiezen wat we willen hebben. Als we de bestelling vast door willen bellen, blijkt dat het restaurant zijn deuren helemaal gesloten heeft. Nou moe.. Pizza bellen dan?

Nee; de zin in pittig eten heeft zich al in mijn lijf genesteld, dus ik spurt naar de supermarkt om daar de ingrediënten te halen voor een Surinaams kipgerecht. Als we een uurtje later aan tafel zitten, laten we gember, sambal, knoflook, pepers hun verwarmende werk doen.

’s Avonds, bij Op1, zwengelt Ira Helsloot de discussie aan die al latent aanwezig was…..is de (gezondheids)schade van al de maatregelen niet groter dan de opbrengst? Zijn manier van doen is een beetje koud en zakelijk. Inhoudelijk is het moeilijk te beoordelen voor mij, maar het levert wel even pittige discussie en daarmee spannende televisie op. De CEO van Philips zit er ook. Hij stelt me enigszins gerust, zowel landen als bedrijven overleggen veel en lijken zich te realiseren dat het nu niet de bedoeling is om vooral het eigen belang te dienen. Dat is geruststellend en relativeert mijn tekst van gister. Misschien werden alle Menschen dan toch Brüder? Daarvan zag ik overigens eerder deze week een uitvoering langs komen, gespeeld door muzikanten vanuit hun eigen huiskamer. Ik nam me toen voor om op te letten of en wanneer deze 9e Symfonie van Beethoven weer wordt uitgevoerd, bijvoorbeeld in Het Concertgebouw, en daar dan heen te gaan. Ik heb dat ooit eerder meegemaakt en dat was overweldigend en hartveroverend.

Maandag 30 maart VERSNELLING/VERTRAGING

De CEO van Philips vertelde ook dat het bedrijf nu nieuwe productielijnen opzet en dat, waar dat normaal gesproken maanden duurt, het nu in weken lukt.

Ik zie een aankondiging van een nieuw programma van Floortje Dessing: Floortje blijft thuis. Terwijl ik het gevoel heb dat voor mijn leven de pauzeknop is ingeduwd, lijken anderen heel snel te kunnen schakelen naar een turbo-stand. En juist omdat ik thuis zit weet ik niet goed waar ik me moet begeven om ook weer in beweging te kunnen komen.

De meeste mensen zijn nu natuurlijk vooral online in beweging; bijna alles wat tot stand komt begint bij email, telefonisch, of Facetime contact. Gisteren deed ik een poging om ook naar een volgende versnelling te schakelen met mijn bordspel. Als een volleerde quizmaster leidde ik een online sessie van het spel. Aan de virtuele tafel zaten o.a mijn tante van zesentachtig en een paar neven en nichten. Vooral voor de tante leek het mij en goede afleiding, haar hele sociale leven ligt stil en zonder dat is ze als en plant zonder water. Het was best okay, maar als je met vijf mensen in Zoom zit treedt er natuurlijk toch een vertraging op. Gesprekken verlopen daardoor niet vloeiend en –nog spijtiger- grappen missen net hun uitwerking. Na een uur spelen vindt mijn tante het genoeg, blijkbaar is het toch vermoeiend voor haar om met vijf beelden in één scherm bezig te zijn.

Het lijkt erop dat ik de juiste versnelling nog niet gevonden heb.

Dinsdag 31 maart VERANTWOORDELIJK

In zijn persconferentie heeft Rutte het over een volwassen democratie als de onze en over verantwoordelijk gedrag. Ik vind zijn houding van vertrouwen in burgers een lovenswaardige en ben blij dat de maatregelen niet nog strenger worden.

Onze thuispuber echter, die is nog niet volwassen en verantwoordelijk. Logisch, ze is pas vijftien. Maar dat maakt het nu wel extra moeilijk. Ze werkt nog steeds nauwelijks voor school. Ik worstel met de vraag of ik de verantwoordelijkheid toch van haar over moet nemen en haar moet dwingen tot een echt schoolsysteem maar dan thuis. Met het risico dat de sfeer in huis dan definitief omslaat naar stormachtig. En toch zie ik het juist ook als een kans om echt samen te zijn en in plaats van storm uiteindelijk toch lentezon te kunnen oogsten.

Aan tafel vertel ik het verhaal van de drenkeling die gelooft dat God hem zal redden. Hij beklimt daarom niet het vlot dat langsdrijft, pakt niet de reddingsboei die een langsvarende boot uitgooit, en zelfs het touw van een helikopter laat hij bungelen. Aangekomen in de hemel vraagt hij God waarom die hem niet kwam redden. “Hoezo, ik stuurde een vlot, een boot en een helikopter!?” antwoordt God met een vleugje verontwaardiging.

Ik probeer uit te leggen dat ik reddingsboeien uitgooi om haar te helpen met een taak waarvoor zij gewoonweg nog hulp nodig heeft. En dat dat dan weer mijn verantwoordelijkheid is als ouder. En dat ik die met liefde neem, ook als het moeilijk is.

Woensdag 1 april SOMBER

Ik herinner het me het nog van na het overlijden van mijn ouders. De periode daarna leek er een dempende wattendeken over mijn habitat te liggen. Bij het wakker worden werd ik me die gewaar. Ik realiseerde me dan dat met mij alles goed en onveranderd was, maar dat de wereld toch onherroepelijk was veranderd. Datzelfde gevoel overvalt me deze dagen ook, met dat verschil dat ik toen aan dat gevoel kon ontsnappen door me in activiteiten te storten in omgevingen waar die deken niet voelbaar was. Zo werd langzaamaan de spanwijdte van die deken steeds minder. Nu lukt dat niet; de deken is overal voelbaar.

Het idee dat we pas twee weken onderweg zijn en nog minimaal vier weken moeten, zorgt er vandaag voor dat al mijn energie en goede moed me in de schoenen zakt. Ongetwijfeld spelen de hormonen me ook weer parten; opvliegers zijn inmiddels geëvolueerd tot “tegen-de-vier-muren-opvliegers”. Ik heb behoefte aan een (1 april) grap maar sta op het punt om in huilen uit te barsten.

Ondertussen zijn de berichten over en uit de IC’s ook somber en onheilspellend. Gespeculeerd wordt over de maximale capaciteit en wat er gedaan moet worden als die bereikt is. Zorgverleners vrezen dat de balans naar kwantiteit zal doorslaan en dat dat ten koste zal gaan van de kwaliteit. Met kwaliteit bedoelen ze dat ze mensen nog als mensen kunnen behandelen en enige toewijding in hun zorg kunnen leggen. Maar boven een bepaald aantal kunnen zij geen garanties meer geven. Horror voor degenen die er mee te maken krijgen.

Komt er al een reddingsboei langs?

Met een hoofd vol zorgen stap ik vroeg in bed, en ik denk “en morgen gezond weer op”.

Donderdag 2 april SPELEN

Omdat spel een steeds belangrijker rol in mijn werk inneemt (theaterworkshops en het bordspel) bestudeer ik het fenomeen spel wat uitgebreider. En toen ik gister zo somber was heb ik er ook mijn toevlucht toe genomen. Ik stond mijzelf toe om nieuwe spelletjes te downloaden op mijn telefoon. Gevaarlijk weet ik, want ik ben gauw verslaafd aan dit soort puzzel-spelletjes. En inderdaad, sinds gister heb ik al heel wat balletjes op kleur in de juiste koker gerangschikt en vele blokjes weggespeeld door rijen vol te maken.

Maar ik voel mij net iets minder stom omdat ik inmiddels weet wat spel allemaal vermag. Naast Homo Ludens van Huizinga, lees ik nu een boek over de noodzaak van spelen in het onderwijs. Kort door de bocht betoogt de schrijver dat met het verdwijnen van spel ook de intrinsieke motivatie van kinderen is verdwenen. En dat terwijl spelen één van de meest effectieve manieren is van deep level learning.

De nadruk op cognitieve prestatie resulteert uiteindelijk in jonge burgers die altijd druk voelen. Die druk kunnen ze maar moeilijk weerstaan, juist omdat hun innerlijk kompas, hun innerlijke drijfveer onvoldoende ontwikkeld is.

Deze inzichten probeer ik dan maar weer in mijn achterhoofd te houden als ik met dochterlief aan de slag -of in de slag- ga.

Al wandelend door het dorp valt mijn blik op te vondeling gelegde asperges, neergelegd in een ouderwetse geruite boodschappentas. Zijn ze bedoeld voor de bewoners achter de deur iets verderop? Met een geamuseerde glimlach speel ik in mijn hoofd met een heleboel andere scenario’s over die asperges en die tas, die niets met corona te maken hebben.

Vrijdag 3 april MAATVOERING

In een eerder artikel over Stichting Formaat in Rotterdam pleitte ik ervoor vaker de menselijke maat te zoeken.

In de huidige problematiek is dat bijna niet te doen, althans niet voor de regering. Die moet beslissingen nemen op basis van abstracte getallen Het is geen positie om te benijden, want veel van de besluiten worden door parlementariërs en journalisten kritisch bevraagd; zij kennen allemaal wel dat ene schrijnende verhaal waardoor zo’n beslissing altijd weer in een slecht daglicht kan komen te staan.

Daar waar de menselijke maat van het grootste belang is, wordt die gelukkig ook nog steeds gehanteerd. Er waren deze week meerdere reportages te zien vanuit de IC’s. Daar blijven artsen en verpleegkundigen steeds bezig met het geven van optimale zorg voor de medemens, ongestoord door al het maatschappelijk geklets. Maar ondertussen zijn ze ongetwijfeld wel vermoeid, en murw geslagen door al het overweldigends dat zij voorbij zien komen op hun werkplek.

’s Avonds borrelen we online met onze dochter in Delft. Ze is bezig met het uitzoeken van een minor en een master. Daar praten we over maar ook over 8D muziek van Billie Eilish, het concert van Jeremy Zucker waar we heen zouden gaan en dat natuurlijk is afgelast. Ze zegt dat ze wil winkelen met me in Delft. Ik vraag of de winkels daar dan open zijn en voeg daaraan toe: “Dit lijkt me een uitgelezen tijd om online te winkelen. Dat doe je zo vaak.” “Mmjah” antwoord ze aarzelend. “Maar ik wil niet meer online shoppen, want dan krijg ik nooit de juiste maat.”

Zaterdag 4 april HERHALING

Zo met z’n drieën thuis lijkt alles een eindeloze herhaling van dezelfde zetten. Normaal gesproken doe ik bijvoorbeeld de schoonmaakwerkzaamheden in huis tussen allerlei andere activiteiten door. Het valt dan een stuk minder op hoe repetitief ze zijn. Nu denk ik: jezum, is het nu al weer tijd om de badkamer schoon te maken? Of de bedden te verschonen? Ook hier ervaar ik weer een rare verschuiving in de beleving van tijd.

Door mijn hoofd schiet ook: waarom zou ik schoonmaken, er komt toch niemand. Maar -net als mijn haar föhnen en af en toe iets leuks aantrekken- het blijkt gelukkig toch dat ik het ook voor mezelf doe.

Ik probeer te bedenken of we aan het schoonmaken een spelelement kunnen toevoegen en het met z’n drieën dan even snel doen. Een wedstrijd? Er een toneelstukje van maken? Of een videoclip, in de voetsporen van die van Freddy Mercury bij het –nu toepasselijke- nummer I want to break free….? Uiteindelijk maken we niet schoon, althans niet binnen. Wel in de tuin, we wieden. Het is niet het leukste werkje in de tuin, maar vandaag prijzen we ons er gelukkig mee.

Tot nu toe keek ik nog steeds veel naar het nieuws, de achtergronden en talkshows. Maar ook daar is het inmiddels een herhaling van zetten. Dezelfde koppen, dezelfde vragen. Wanneer zal het vaccin er zijn? Hoe moeten daklozen thuis blijven? Wanneer zijn de x-aantal IC bedden er? Hoe moet het verder met kinderen die in een moeilijke thuissituatie zitten? Wat wordt er gedaan voor bedrijfstak X, die ook last heeft van deze crisis? En voor bedrijfstak Y?

Maar gelukkig kreeg ik gister een melding van Netflix; deel 4 van La Casa de Papel is nu te zien.